Patron Naszej Szkoły

Bolesław I Chrobry

Biografia Patrona Szkoły

Przyszedł na świat w 967 r. jako pierworodny syn Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy. Od najmłodszych lat był wciągany w życie polityczne kraju. W 973 r., gdy miał sześć lub siedem lat, jego ojciec został zmuszony oddać go jako zakładnika na dwór cesarski. Pobyt w Niemczech miał ogromny wpływ na dalsze życie Bolesława Chrobrego. Poznał tam wybitnych ludzi spośród arystokracji i kleru, nawiązał przyjaźnie z rówieśnikami z możnych rodów, co przydało mu się potem w czasie konfliktów z cesarstwem. Zaznajomił się z głównymi problemami politycznymi Europy, a także nauczył się doceniać znaczenie wykształcenia w rządzeniu państwem.

Wkrótce po powrocie do kraju Bolesław Chrobry popadł w konflikt z drugą żoną swojego ojca, Odą, która dążyła do zapewnienia następstwa tronu swoim synom. Po śmierci Mieszka I w 992 r. Bolesław Chrobry opanował z pomocą swoich stronników główne ośrodki państwa polskiego. Panowanie rozpoczął od wypędzenia z kraju braci: Mieszka, Świętopełka i Lamberta oraz ich matkę Odę. Mimo, iż Oda miała możnych krewnych w Niemczech, nie uzyskała pomocy, ponieważ Bolesław Chrobry miał poparcie młodego cesarza Ottona III i jego otoczenia.

Bolesław Chrobry - król Polski

Chrobry początkowo kontynuował politykę Mieszka I polegającą na ścisłej współpracy z Cesarstwem. Wyrażała się ona we wspólnych walkach na Połabiu i zapewne przyniosła ona korzyści w postaci nabytków terytorialnych przy ujściu Odry. Plany Bolesława były jednak bardziej ambitne. Chcąc dorównać innym władcom chrześcijańskim, zaczął organizować wyprawy misyjne. W tym czasie przybył do Polski wygnany z Czech biskup praski Wojciech. Wobec wrogości, z jaką się spotkał w kraju ojczystym, nie mógł wrócić na swoją katedrę i zdecydował się nawracać pogan. Pragnienie Wojciecha zbiegło się z planami Bolesława. W 997 r. została zorganizowana wyprawa misyjna do Prus. Zakończyła się ona męczeńską śmiercią Wojciecha. Bolesław wykupił ciało biskupa z rąk pogan i 20 października pochował uroczyście w Gnieźnie. Sława pierwszego świętego zwróciła oczy ówczesnego świata na kraj Bolesława. Stała się też podstawą ambitnych planów kościelnych Chrobrego zmierzających do utworzenia polskiej metropolii w Gnieźnie.

W 1000 r. cesarz Otton III udał się z pielgrzymką do Gniezna. Został nadzwyczaj przyjęty przez Bolesława, a przy okazji zapadły bardzo istotne decyzje polityczne. Pierwszym wielkim osiągnięciem Chrobrego stało się utworzenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i trzech podległych mu biskupstw - w Krakowie, we Wrocławiu i w Kołobrzegu. Stworzyło to możliwość przeprowadzenia w przyszłości koronacji królewskiej bez pomocy obcych hierarchów kościelnych. Następnym osiągnięciem Bolesława było przekazanie mu przez cesarza prawa mianowania biskupów we własnym kraju. Został też polski władca zwolniony z obowiązku płacenia trybutu. Na zjeździe gnieźnieńskim miała też miejsce ceremonia, która do dziś budzi spory wśród historyków. Gall Anonim tak opisał owe spotkanie panujących: „Otto, zdjąwszy z głowy swej diadem cesarski, włożył go na głowę Bolesława na przymierze przyjaźni, za chorągiew triumfalny dał mu w dane gwóźdź z krzyża Pańskiego z włócznią św. Maurycego, za co w zamian ofiarował mu Bolesław ramię św. Wojciecha..." Zjazd gnieźnieński potwierdził pozycję Polski na arenie europejskiej.

Niestety, dobra koniunktura nie trwała długo. Już w 1002 r. zmarł Otton III, cesarzem został nieprzychylny Polsce Henryk II. Nie był on skłonny uznać tak wysokiej pozycji Bolesława, władcy polskiemu natomiast nie odpowiadała rola niemieckiego lennika. Stosunki polsko-niemieckie zaczęły się komplikować. W 1003 r., korzystając z wewnętrznych niepokojów w Czechach, Bolesław Chrobry opanował Pragę i ogłosił się księciem Czech, nie chciał jednak złożyć hołdu królowi niemieckiemu. Stało się to pretekstem do wojny Polski z Cesarstwem. Toczyła się ona w trzech etapach:

Koronacja Bolesława Chrobrego - obraz

Etap I - 1002-1005 r.

  • 1002 r. - Bolesław zajął Milsko, Łużyce i Miśnię
  • 1003 r. - Bolesław korzystając z chaosu Przemyślidów zajął Czechy, Morawę i Słowację
  • 1005 r. - wyprawa Henryka II z udziałem Wieletów i Czechów dociera do Wielkopolski. Akcja zakończyła się zawarciem pokoju pod Poznaniem, gdzie Bolesław „zrzeka się" zdobytych ziem (prócz Moraw). Traci także zwierzchnictwo nad Pomorzem, które wraca do pogaństwa

Etap II - 1007-1013 r.

  • Bolesław odzyskuje Milsko i Łużyce, w wyniku czego Henryk II organizuje wyprawę, która dociera do Głogowa

Etap III - 10015-1018 r.

  • Cesarz niemiecki po porozumieniu się z Jarosławem Kijowskim organizuje wyprawę, jednak zaciekle bronione grody: Bytów, Głogów i Niemcza oraz brak spodziewanego poparcia ze strony Rusi, skłaniają Henryka II do pertraktacji

30.01.1018 r. - pokój w Budziszynie: Polska zatrzymuje Milsko, Łużyce i Morawy, a cesarz obiecuje posiłki na planowaną wyprawę na Kijów.

Sukcesy Bolesława Chrobrego były rezultatem jego ogromnego wysiłku. Potrafił on zorganizować akcje dyplomatyczne i spiski przeciw cesarzowi w Niemczech, nawiązując kontakty z Rzymem i wrogami cesarza we Włoszech. Kościół pozyskany przez Bolesława chrobrego hojnością i gorliwością misjonarską, popierał jego politykę. Po śmierci Henryka II Bolesław Chrobry zdołał uzyskać zezwolenie papiestwa na koronację królewską, do której doszło w 1025 r., krótko przed jego śmiercią. Koronacja postawiła władcę Polski w rzędzie głównych monarchów Europy i usankcjonowała suwerenność polski. Skutkiem zwycięskich wojen Bolesława Chrobrego były nie tylko zdobycze terytorialne, ale i rosnący autorytet władcy na arenie międzynarodowej. Panowanie Bolesława Chrobrego otoczyło chwałą wojenną młode państwo polskie.

Późniejsze trudne okresy historyczne sprzyjały rozwijaniu się legendy, sławiącej ten okres świetności. Legenda ta powtarzana przez kronikarzy XII w.: Galia Anonima i Wincentego Kadłubka, przyczyniła się do podtrzymywania ogólnopolskiej świadomości narodowej w okresie rozbicia dzielnicowego. Także w późniejszych czasach i w XX wieku pamięć o zwycięstwach Bolesława Chrobrego nad Niemcami była ważnym elementem zwłaszcza podczas II wojny Światowej. Wielki wysiłek wojenno-polityczny Bolesława Chrobrego powodował jednak rosnący ucisk ludności obarczonej coraz to nowymi powinnościami. Towarzyszyło mu szerzenie przemocą chrześcijaństwa wśród ludu, nie rozumiejącego sensu nowych nakazów i zakazów. Polityka zagraniczna miała często charakter awanturniczy. W kilka lat po jego śmierci państwo polskie znalazło się u progu katastrofy.

Rola i znaczenie patrona szkoły w procesie wychowawczym

Patron - cóż znaczy w naszym życiu? Co oznacza dla młodzieży, dla której ma być przykładem? Kto ma nim zostać?
Musi to być osoba, która stałaby się wzorem dla młodzieży, wzorem do godnego naśladowania. Musi to być wybitna postać wojownika, króla, wodza, męża stanu czy nawet artysty zasłużonego dla narodu. Musi to być osoba, która odnosiła sukcesy na polach bitew, umacniała jedność państwa, budowała dobrobyt obywateli. Patron musi być bliski każdemu uczniowi, swóją osobą musi zachęcić do naśladowania, do poznawania otaczającego nas świata, który z dnia na dzień staje się jednością, ale w którym powinno się znać swoje miejsce. Wybór patrona dla każdej szkoły jest trudny. Nie wybiera się go w ciągu jednego dnia. Spośród setek, a może tysiąca znanych osobistości narodowych należy wybrać tylko jedną. Mimo, iż upłynęło ponad 50 lat istnienia Szkoły Podstawowej nr 5 nie mogliśmy pochwalić się własnym imieniem i sztandarem. Nie mogliśmy pozostać temu obojętni. W 1998 roku ówczesny dyrektor PSP nr 5 w Bogatyni poinformował całą społeczność uczniowską, nauczycieli oraz rodziców o rozpoczęciu prac nad nadaniem imienia szkole. W listopadzie tego samego roku wspólnie z Radą Pedagogiczną, Radą Rodziców i Samorządem Uczniowskim podjęliśmy decyzję o wyborze na patrona szkoły króla Bolesława Chrobrego. Szkoła leży na historycznych Łużycach i dąży do integracji z sąsiadami, dlatego wybór wydaje się być uzasadniony, zwłaszcza, że król Bolesław był symbolem pojednania i zjednoczenia Europy.

Pierwszy krok został zrobiony. Nadeszła pora na kolejne etapy przybliżenia młodzieży postaci przyszłego patrona Bolesława Chrobrego.
W tym celu powstał PLAN WYCHOWAWCZY NADANIA SZKOLE IMIENIA. Główne hasła tego planu to:

  • przybliżenie uczniom sylwetki pierwszego króla Polski Bolesława Chrobrego, rozwijanie i umacnianie tradycji narodowych i tożsamości narodowej, kształtowanie podstaw wartości obywatelskiej
  • rozwijanie postaw patriotycznego poczucia przynależności do społeczności europejskiej i światowej, integrowanie uczniów, realizacja wytyczonych zadań z pomocą rodziców

Wszystkie wymienione cele były realizowane w każdej klasie. Niezależnie od wieku, uczniowie mogli przypomnieć sobie symbole narodowe i regionalne oraz jakie jest ich znaczenie w życiu społeczeństwa.

Uroczystość nadania szkole imienia i sztandaru była ostatnim punktem realizowanego planu. Wyniosły apel odbył się 31 maja 2000 roku. W uroczystości wzięli udział nie tylko rodzice, nauczyciele i uczniowie, ale także władze miasta, gminy i kuratorium. Dzisiaj możemy poszczycić się sztandarem z wizerunkiem patrona Bolesława Chrobrego, tarczą szkolną w kształcie godła narodowego, na której na złotym tle na środku umieszczone jest czarne popiersie Bolesława Chrobrego, a nad i pod wizerunkiem patrona wygrawerowana jest pełna nazwa szkoły w kolorze niebieskim, a numer w kolorze czerwonym. Wraz z uroczystością nadania szkole imienia nie zakończyło się upowszechnianie wartości związanych z patronem. Jest ono nadal kontynuowane. Program wychowawczy realizowany poprzez działania wychowawców klas I-III i klas IV-VI uwzględnia treści związane z patronem. W rozdziale „Wychowanie dla społeczeństwa" możemy odnaleźć punkty dotyczące zapoznania uczniów z symbolami narodowymi i szkolnymi, jakimi jest sztandar, hymn, patron, wprowadzenie w tradycje szkoły, regionu i kraju, uwrażliwianie na wartości związane z Ojczyzną. Uroczystość nadania szkole imienia odbyła się w roku jubileuszowym zjazdu gnieźnieńskiego. Jest to wyzwanie i zobowiązanie dla szkoły, która przyjmuje tę właśnie postać i jego ideę za swojego patrona. Mimo, że zdobycze terytorialne naszego patrona okazały się nietrwałe, to jednak wytrwałość, z jaką nie walczył, jest godna naśladowania również w dzisiejszych czasach.

Upór, z jakim dążył do zdobycia korony królewskiej, trwając przy tym zamiarze aż do swojej śmierci, to cecha osobowości, która powinna służyć za wzór młodemu pokoleniu dzisiaj. Chociaż kontakty z Niemcami sprowadzały się przeważnie do wzajemnej niechęci i rywalizacji, to jednak nasz patron umiał wznieść się ponad podziały i konflikty i dla dobra wspólnego celu - jedności chrześcijańskiej Europy - podjął współpracę z cesarzem Ottonem III. Potrafił wznieść się ponad lokalne horyzonty, wyznaczając sobie wielki europejski cel szczególnie aktualny dla wspólnej Europy.

Stałe działania związane z patronem

Nasza szkoła współpracuje z wieloma instytucjami, ze środowiskiem lokalnym, ze Szkołą Podstawową w Działoszynie. Dużymi krokami zbliżamy się do członkostwa w Unii Europejskiej. Zostaną zniesione granice pomiędzy państwami. Być może staniemy się jednym państwem. Wybierając na patrona szkoły Bolesława Chrobrego kierowaliśmy się nie tylko tym, że był wspaniałym królem Polski, który doprowadził kraj do zwycięstw i pochwał na arenie międzynarodowej, ale także dlatego, iż starał się pojednać wszystkie państwa, podejmował próbę budowania wspólnej Europy. Cała Europa miała być jednością. Mając na względzie poczynania patrona, my również pragnęliśmy rozpocząć budowę wspólnej przyszłości z otaczającymi nas sąsiadami. Nawiązaliśmy współpracę ze szkołą w Zittau i ze szkołą w Libercu. Nasi uczniowie biorą udział w organizowanych zarówno przez stronę niemiecką, jak i polską rajdach, festynach czy zawodach sportowych.

  1. We wrześniu 2004 roku odbyła się Inauguracja Szkolnego Roku Sportowego, w której uczestniczyli zaproszeni goście ze szkoły w Zittau i ze szkoły w Libercu
  2. Co rocznie odbywa się rajdy podczas których uczestniczymy w zawodach sportowych oraz możemy zwiedzić ciekawe zabytki znajdujące się w okolicy obu miast
  3. W ramach współpracy nasza szkoła organizuje Rajd w Karkonosze. Uczniowie nawiązują nowe kontakty. Wspólnie rozmawiają, śpiewają, wymieniają poglądy na różnorodne tematy ważne w ich życiu codziennym
  4. Nauczyciele i uczniowie ze szkoły w Zittau i w Libercu biorą udział w organizowanych uroczystościach szkolnych, jak np. Jasełka, Dzień Dziecka, Dzień Sportu
  5. Założony został w szkole „Klub Europejski". Głównymi celami klubu są:
    • rozwijanie u uczniów jako młodych Europejczyków poczucia odpowiedzialności - zwłaszcza za pokój i obrane prawo człowieka
    • przyczynianie do wzajemnej tolerancji i szacunku
    • zachęcanie w szerzeniu informacji o Europie, instytucjach europejskich, wyzwaniach stojących przed współczesną Europą i celach integracji europejskiej

Gazetka szkolna, która działa w naszej szkole, od samego początku informowała uczniów i nauczycieli o działaniach, jakie miały miejsce w związku z wyborem patrona szkoły. Kiedy wiedzieliśmy już, że zostanie nim Bolesław Chrobry, cała ekipa gazetki w co miesięcznych wydaniach przybliżała uczniom postać przyszłego patrona. Na łamach czasopisma ukazywały się artykuły dotyczące życia Bolesława Chrobrego oraz struktury ówczesnego państwa polskiego. Mogliśmy dowiedzieć się, jak żyli ludzie za czasów Bolesława Chrobrego, jakie mieli zwyczaje i tradycje, kto zaliczany był do przyjaciół Polski, a kto do wrogów. Artykuły ukazujące się w gazetce w jakimś sensie próbowały przybliżyć nam wszystkim sylwetkę tak wielkiej osobistości jaką był i jest Bolesław Chrobry. Zanim oficjalnie i uroczyście Bolesław Chrobry został patronem PSP nr 5 w Bogatyni, w szkole odbywały się konkursy dotyczące jego osoby. W klasach młodszych, ale także w starszych zorganizowano konkurs plastyczny. Uczniowie mieli za zadanie narysować lub namalować swojego przyszłego patrona. Przeprowadzony został także konkurs historyczny, który przede wszystkim skierowany był do uczniów klas starszych. Test składał się z kilkunastu pytań dotyczących osoby Bolesława Chrobrego oraz czasów, w "których żył. Uczniowie, którzy zwyciężyli w obu konkursach zostali nagrodzeni podczas uroczystego dnia nadania szkole imienia. W tym roku będziemy obchodzić już drugą rocznicę nadania szkole imienia. Święto to zagościło już na stałe w naszym planie uroczystości szkolnych. Uczniowie, nauczyciele, ale także rodzice przygotowują się do tego dnia w szczególny sposób. Mamy nadzieję, że przez następne 50 lat będziemy mogli świętować dzień, w którym nadano naszej szkole imię.